Ευχαριστώ και Συγνώμη!!!

 

ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ!

 

Πώς πρέπει να τις χρησιμοποιήσουμε

στο σπίτι και στο σχολείο!

 

Βοηθήστε πρώτα εσείς το παιδί σας να μάθει και κυρίως να κατανοήσει σε βάθος κάποιους βασικούς κανόνες συμπεριφοράς, οι οποίοι εκφράζουν αληθινό σεβασμό και εκτίμηση προς τους υπόλοιπους ανθρώπους!

Αυτό τον καιρό στην τάξη μας συζητάμε για τους καλούς τρόπους και  τους κανόνες συμπεριφοράς… περισσότερο έχουμε επικεντρωθεί στις <<μαγικές>> λέξεις ευχαριστώ και συγνώμη. Τα παιδιά του Προπρονηπίου τώρα έχουν αρχίσει να κατανοούν και να κατακτούν αυτές τις δύο έννοιες, ώστε να μπορούν να επιλύουν μόνα τους τυχόν διαφωνίες.

Αυτό λειτούργησε αρκετά καλά θα έλεγα, μέσα από σχετικές  ιστορίες και παραμύθια που διαβάσαμε και έπειτα δραματοποιήσαμε…Η βοήθεια της συναδέλφου ήταν πολύ ουσιαστική αφού δουλέψαμε αυτές τις έννοιες μέσα από διάφορους μεγάλους ή μικρούς ρόλους που παίζαμε  οι δυο μας κάθε φορά και είδαμε πως είχε αποτέλεσμα, αφού μας μιμούνταν και ζητούσαν τη βοήθειά μας κάθε φορά που χρειάζονταν παρέμβαση για την επίλυση κάποιου θέματος που είχε προκύψει.

Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός πως οι λιλιπούτειοι μαθητές υπενθύμιζαν τους καλούς τρόπους στους φίλους τους που τύχαινε να έχουν ξεχάσει. Πράγμα που μας έκανε ιδιαίτερα χαρούμενες γιατί με τον καιρό παρατηρούσαμε πως η δική μας παρέμβαση δεν ήταν απαραίτητη.

Δύο από τις πιο ουσιαστικές λέξεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, ανάλογα με την περίσταση στο πλαίσιο της επικοινωνίας μας με τους υπόλοιπους ανθρώπους, είναι το <<ευχαριστώ>> και το <<συγνώμη>>! Σημασία δεν έχει το παιδί μας να μάθει μόνο ποιοι είναι οι σωστοί και αποδεκτοί τρόποι συμπεριφοράς για μια αρμονική συνύπαρξη στο κοινωνικό σύνολο και να τους υιοθετήσει, μα να κατανοήσει σε βάθος- όσο είναι δυνατόν- την ουσιαστική σημασία ορισμένων τρόπων συμπεριφοράς αλλά και το λόγο που αυτοί διευκολύνουν τη ζωή μας!

Η κατανόηση στην πράξη!

 

 

Υπάρχουν μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να κάνετε πιο εύκολη τη διαδρομή της εκπαίδευσης.  Ακολουθήστε τους, λοιπόν, και απολαύστε νέες εμπειρίες με το παιδί σας!

• Απαράβατος<< κανόνας>> για να μπορέσει το παιδί σας να κατανοήσει αλλά και να εκπαιδευτεί στο να χρησιμοποιεί αυτές τις δύο πολύτιμες εκφράσεις είναι να βλέπει πρώτα εσάς να τις χρησιμοποιείτε απλόχερα!
• Φροντίστε, λοιπόν, να γίνεται πρώτα μαθητές και μετά δάσκαλοι, διότι τα παιδιά μαθαίνουν τη ζωή μέσα από τις πράξεις και τα λόγια των ανθρώπων που βρίσκονται στο στενό οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι διδάσκουμε με το 90% των πράξεών μας και με το 10% των λόγων μας. Επιπλέον, με την επανάληψη θα καταφέρει να συνδέσει τη κάθε λέξη που ακούει με μία κατηγορία πράξεων ή με μια συγκεκριμένη κατάσταση.
• Βασικό είναι να χρησιμοποιούμε και εμείς αυτές τις δύο λέξεις στην προσωπική μας επικοινωνία με τα μικρά μας. Δεν πρέπει να τους διδάσκουμε μόνο τη θεωρία, αλλά να τολμάμε και να τους λέμε συχνά <<ευχαριστώ>> όταν μας προσφέρουν κάτι ή μας κάνουν μία χάρη και <<συγνώμη>> όταν αντιλαμβανόμαστε πως κάτι που κάναμε ή είπαμε το ενόχλησε. Με το τρόπο αυτό τα παιδιά θα είναι σε θέση να συνδέσουν ακόμη και το συναίσθημα με τη λέξη. Δηλαδή με το καιρό θα κατανοήσει πως όταν νιώθουμε ευγνωμοσύνη για μία πράξη που κάνει κάποιος για εμάς του λέμε <<ευχαριστώ>>. Αντιθέτως, όταν αισθανόμαστε πως πληγώσαμε, κάναμε κάτι που στεναχώρησε έναν άλλο άνθρωπο, τότε είναι καλό να του ζητήσουμε συγνώμη, ενώ ταυτόχρονα δηλώνουμε τη λύπη μας που δεν κατανοήσαμε την επίδραση που είχε η πράξη στον συναισθηματικό του κόσμο.
• Μέσα σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι εξίσου σημαντικό το παιδί σας να κατανοήσει πως δεν λέμε <<συγνώμη>> όταν μας το ζητούν ή μας υποχρεώνουν, αλλά επειδή πραγματικά νιώθουμε πως έχει σημασία αλλά και αξία το να κάνουμε κάτι τέτοιο. Τα όρια για να ειπωθεί ή όχι κάτι τέτοιο ίσως δεν είναι ευδιάκριτα για τα μικρά μας αρκετά. Στην προσχολική ηλικία ένα παιδί κάνει ηθικές κρίσεις βασισμένες αποκλειστικά στις συνέπειες μιας πράξης του ( π.χ τιμωρία- αμοιβή, ευχαρίστηση- δυσαρέσκεια), καθώς τα ηθικά κριτήρια καθορίζονται, ως επί το πλείστον, από τα ισχυρά πρόσωπα του περιβάλλοντός του, δηλαδή τους γονείς και παιδαγωγούς του. Στα πρώτα χρόνια της παιδικής του ηλικίας ένα παιδί κάνει ηθικές κρίσεις βασισμένες κυρίως στα πρότυπα και τις προσδοκίες των ισχυρών προσώπων στη ζωή του. Κρίνει ως ηθικό ότι είναι αποδεκτό, επιδοκιμάζεται ή επαινείται από την κοινωνική ομάδα. Εμείς πρέπει να δείξουμε κατανόηση σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης του βοηθώντας το να δημιουργήσει το προσωπικό του προφίλ.
• Συνειδητοποιήστε ότι το παιδί είναι ακόμη μικρό και πως τώρα μαθαίνει τα σημαντικά μαθήματα στη ζωή. Πρέπει να βλέπουμε θετικά το μέλλον και να μην υποθέτουμε ότι τη συμπεριφορά που έχει στην ηλικία των 3 θα την έχει και στην ηλικία των 23!

Η τέχνη της “συγνώμης” δύσκολη, μα η αξία της μεγάλη! Ας συστήσουμε στο παιδί μας τη μαγική λεξούλα που έχει τη δύναμη να κάνει τη ζωή μας καλύτερη. Μας μιλάει άσχημα επειδή δεν βλέπουμε τηλεόραση μέχρι αργά όπως κάνουν οι φίλοι του, δεν φιλά τη νονά του επειδή αυτή τη φορά δεν του έφερε δώρο, αντιμιλά στον παππού του γιατί του ζήτησε να παίξει με το τηλεκατευθυνόμενο σε άλλο δωμάτιο για να μπορέσει να ακούσει τις ειδήσεις…

 

Και μπορεί τόσο καιρό φίλοι, συγγενείς αλλά κι εμείς οι γονείς του, να δικαιολογούσαμε κάθε παρόμοιου είδους αδικαιολόγητη συμπεριφορά του παιδιού μας λέγοντας “Δεν πειράζει, παιδί είναι» , ήρθε όμως η ώρα να του μάθουμε τη σημασία του αλληλοσεβασμού, από τώρα και για μια ζωή. Πώς; Μαθαίνοντάς το να αναγνωρίζει το λάθος του και να ζητά συγνώμη.

Τι είναι συγνώμη;

Είναι δύσκολο να εξηγήσουμε στα παιδιά μας τη σημασία του “ζητάω συγνώμη” από κάποιον γιατί δεν είναι αρκετά ώριμα να συλλάβουν την έννοια της μετάνοιας και πόσο αυτή επηρεάζει τον εαυτό μας, τον διπλανό μας και τη σχέση που έχουμε μαζί του. Και μπορεί να ακούμε ένα 3χρονο παιδί να ζητά συγνώμη από το μπαμπά του επειδή του τράβηξε τα μαλλιά (κι εκείνος κάνει πως κλαίει) ή επειδή του το επισημαίνουμε εμείς, δε σημαίνει όμως πως καταλαβαίνει και τη σημασία της λέξης. Απλώς βλέπει πως αυτή η “μαγική” λεξούλα κάνει τον μπαμπά να χαμογελά ξανά και αντιμετωπίζει τη διαδικασία σαν παιχνίδι.

Από τα 5 του χρόνια όμως και μετά, το μικρό μας είναι σε θέση να κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό τη δύναμη της συγνώμης αν φυσικά του μιλήσουμε γι αυτήν με όσο πιο απλά λόγια γίνεται: Αρχικά, εξηγούμε πως άλλες φορές επίτηδες και άλλες χωρίς να το θέλουμε, κάποιες πράξεις ή κουβέντες μας πληγώνουν τα κοντινά μας πρόσωπα, τους φίλους μας κ.λπ. Επειδή όμως τα άτομα αυτά τα αγαπάμε και δεν θέλουμε να τα στεναχωρούμε γιατί έτσι στεναχωριόμαστε κι εμείς (θυμίστε του πόσο λυπάστε εσείς όταν το βλέπετε να κλαίει), είναι καλό να ζητάμε συγνώμη για τη συμπεριφορά μας. Τονίζουμε πως ζητώντας συγνώμη δείχνουμε στον άλλον ότι καταλαβαίνουμε το λάθος μας, ότι το παραδεχόμαστε και τέλος, ότι έχουμε τη διάθεση να μην το ξανακάνουμε για χάρη του. Έτσι, του δείχνουμε έμπρακτα πόσο τον αγαπάμε.

Τα λόγια μας στην πράξη

Τι να το κάνουμε όμως όταν έχουμε εξηγήσει τη σημασία της συγνώμης στο μικρό μας αλλά εμείς δεν την κάνουμε πράξη στην καθημερινότητά μας; Τι νόημα έχει να περιμένουμε από το παιδί να μάθει να αντιλαμβάνεται το λάθος του όταν εμείς δεν μπορούμε να αντικρίσουμε τα δικά μας; Γιατί σίγουρα, δεν είναι λίγες οι φορές που κουβαλώντας το άγχος του γραφείου ή την πίεση διαφόρων υποχρεώσεων στο σπίτι, βάζουμε τις φωνές στον… πιο αδύναμο κρίκο για ασήμαντη συνήθως αφορμή. Και άλλες τόσες που λόγω κούρασης θεσπίζουμε κανόνες που ο καθένας θα έβρισκε παράλογους! Μπορεί να είμαστε θυμωμένοι γιατί δεν πήραμε τελικά την προαγωγή που ονειρευόμασταν, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως το μικρό μας δεν φταίει σε τίποτα να γίνεται αποδέκτης των νεύρων μας, όπως αυτά “βγαίνουν” στον τρόπο και στον τόνο που του μιλάμε.

Η συγνώμη βήμα-βήμα

Την επόμενη φορά που καταλάβουμε πως υπήρξαμε άδικοι ή παράλογοι στον τρόπο που μιλήσαμε στο μικρό μας, ας ζητήσουμε συγνώμη ακολουθώντας, τα παρακάτω βήματα:

1^ο: Φέρνουμε στο μυαλό μας τη “σκηνή της αδικίας”.

2^ο: Προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του παιδιού μας και να δούμε τα πράγματα από τη δική του πλευρά. Στη συνέχεια φέρνουμε στο μυαλό μας τα λόγια που ξεστομίσαμε πριν λίγο για να τα “ακούσουμε” αυτή τη φορά όχι με τα δικά μας αυτιά αλλά με τα αυτιά του  μικρού μας.

3^ο: Σκεφτόμαστε πώς μπορεί να ένιωσε (π.χ. φόβο, ανασφάλεια), τι μπορεί να φαντάστηκε το μικρό μας (ότι δεν το αγαπάμε, ότι είναι άχρηστο να κάνει μια δουλειά, ότι μας απογοητεύει κ.λπ.) την ώρα που του φωνάζαμε ή την ώρα που κάνουμε πάνω στα νεύρα μας  μια απότομη κίνηση.

4^ο: Αναρωτιόμαστε με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να είχαμε χειριστεί την κατάσταση διαφορετικά όπως για παράδειγμα να μιλάγαμε ήρεμα και για ποιον λόγο δεν προσπαθήσαμε να το κάνουμε (π.χ. Γιατί δεν καταφέραμε να ελέγξουμε τα νεύρα μας;).

5^ο: Ζητάμε συγνώμη από το παιδί για τη συγκεκριμένη συμπεριφορά τη συγκεκριμένη στιγμή. Λέμε για παράδειγμα “Συγνώμη που σου φώναξα. Είμαι θυμωμένη επειδή με απέλυσαν από τη δουλειά και ξέσπασα σε σένα, ενώ δεν φταις σε τίποτα“. Μιλάμε ξεκάθαρα για τα συναισθήματά μας τόσο για το γεγονός που μας συνέβη (θυμό και θλίψη που μας απέλυσαν) όσο και για το ότι δεν φερθήκαμε καλά στο παιδί μας (ντροπή, ήμασταν υπερβολική/ άδικη κ.λπ.). Το αγκαλιάζουμε και του ζητάμε να μας ανοίξει την καρδιά του και να μας πει πώς ένιωσε βλέποντάς μας να συμπεριφερόμαστε κατά αυτό τον τρόπο.

6^ο: Υποσχόμαστε πως δεν θα επαναληφθεί. Προσέχουμε στο εξής να μην ξεσπάμε τα νεύρα μας στο παιδί, να βρίσκουμε λύσεις σε ότι μας απασχολεί και να διορθώνουμε τα λάθη μας. Φροντίζουμε να είμαστε συνεπείς με τα λόγια μας και να μην επαναλαμβάνουμε τις πράξεις που μας οδήγησαν στη “συγνώμη”. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούμε οι ίδιοι τον αυτοέλεγχο.

Όσα μαθαίνει το παιδί

Η συγνώμη, ή καλύτερα η διαδικασία στην οποία μπαίνουμε για να ζητήσουμε συγνώμη, βοηθά το παιδί μας να ωριμάσει και να μάθει να σέβεται και να αγαπά, όχι μόνο τους άλλους αλλά και τον εαυτό του. Πιο συγκεκριμένα, μαθαίνει να…

… Πιστεύει στον εαυτό του. Ζητώντας του να μας συγχωρέσει για την απότομη συμπεριφορά μας του δείχνουμε πως το αντιμετωπίζουμε σαν ίσος προς ίσο, πως μας ενδιαφέρει η γνώμη του για εμάς, πως νοιαζόμαστε για τα συναισθήματά του και αναγνωρίζουμε την αξία του. Με τον τρόπο αυτό, προικίζουμε το μικρό μας με αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό, τα “παιδιά” της αυτοπεποίθησης: καταλαβαίνει πως είναι ένας άνθρωπος με ψυχή και συναισθήματα που όλοι γύρω του πρέπει να τον υπολογίζουν και αν καμιά φορά τον πληγώνουν πρέπει να του ζητούν συγνώμη.

… Αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Μαθαίνει να μην φέρεται παρορμητικά, να σέβεται τα συναισθήματα των άλλων και να αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεών του: να ζητά συγνώμη στην περίπτωση που χτύπησε ή στεναχώρησε κάποιον, χωρίς να του το υπενθυμίσουμε ή να το πιέσουμε.

… Αγαπά την ειλικρίνεια. Ακόμα ένα πολύτιμο δώρο της συγνώμης είναι ότι το παιδί μας μαθαίνει να είναι ειλικρινές με τα άτομα που συναναστρέφεται αλλά και με τον εαυτό του. Βλέποντας πως εμείς οι γονείς του δεν επικαλούμαστε δικαιολογίες για να ξεφύγουμε από μια δύσκολη κατάσταση αλλά καταλαβαίνουμε το σφάλμα μας και ζητάμε συγνώμη, μαθαίνει πως το ίδιο πρέπει να κάνει κι εκείνο.

… Προσπαθεί να γίνεται όλο και καλύτερος άνθρωπος. Καταλαβαίνει πως και η δική του συμπεριφορά  επηρεάζει τη διάθεση και την ψυχολογία των άλλων και μαθαίνει σιγά-σιγά να φέρεται με τρόπο που δεν ενοχλεί, δεν θυμώνει και δεν πληγώνει κανέναν. Μαθαίνει με άλλα λόγια να σκέφτεται τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί με εμάς, τα ξαδερφάκια του, τους συγγενείς κ.λπ. και να αποφεύγει τις “κακές” συμπεριφορές για να εξελιχθεί μεγαλώνοντας σε ένα ευγενικό παιδί που σέβεται τον διπλανό του.

πηγή- παιδί και νέοι γονείς

Μια διαδραστική διδασκαλία στο σπίτι!

Ένας τρόπος για να παίξετε αλλά και να μεταφέρετε αξίες ζωής στο παιδί σας είναι μέσω ενός παιχνιδιού ρόλων! Εκτός από τα καθημερινά αυθόρμητα σκετσάκια μπορείτε να προσκαλείτε το μικρό σας να παίζει μαζί σας! Για παράδειγμα μπορείτε να του πείτε << έλα, τώρα να παίξουμε ένα παιχνίδι, εάν θέλεις>> και όταν σας πλησιάσει να του εξηγήσετε πως σκοπός του παιχνιδιού είναι κάθε φορά που κάποιος από τους δύο κάνει μία κίνηση ή λέει κάτι, να μαντεύει ο άλλος εάν χρειάζεται να πει << συγνώμη>>, <<ευχαριστώ>> ή τίποτα από τα δύο.

• Αρχικά ξεκινήστε εσείς, για να διευκολύνετε το μικρό σας, και φροντίστε σε πρώτη φάση η πλειοψηφία των κινήσεών σας να <<απαιτεί>> κάποια από τις δύο λέξεις για να μάθει να τις διαχωρίζει. Ύστερα αρχίστε να αναπτύσσετε την ικανότητά του να διαχωρίζει πότε χρειάζεται να λέει κάποια από αυτές τις λέξεις ή δε χρειάζεται καθόλου, ώστε να λάβει το μήνυμα πως δεν χρειάζεται να τις χρησιμοποιεί με το παραμικρό.
• Είναι χρήσιμο να επικοινωνείτε με το παιδί σας κατά τη διαδικασία του παιχνιδιού και κάθε φορά που παίρνετε μία πρωτοβουλία να το ρωτάτε πως αισθάνεται. Ύστερα πείτε του και εσείς πως νιώθετε κάθε φορά που κάνει κάτι τέτοιο! Αρχικά, αξιοποιήστε οικεία αντικείμενα, όπως τα παιχνίδια του, ώστε να εξοικειωθεί πιο εύκολα με τη διαδικασία!
• Με την ίδια λογική μπορεί το παιδί να παρατηρεί από τον μπαμπά και τη μαμά παιχνίδια ρόλων, χρησιμοποιώντας καλούς τρόπους συμπεριφοράς και λέξεις <<μαγικές>>. Ας το δούμε και εμείς σαν ένα παιχνίδι και όταν ξεχνάμε τους κανόνες να στερούμε κάτι από τον εαυτό μας. Γιατί όπως όλοι γνωρίζουμε τα μικρά παιδιά είναι μικρογραφία των μεγάλων.

 

Σας παραθέτουμε κάποια βιβλία τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά, αλλά και τους γονείς να κατανοήσουν καλύτερα βασικές έννοιες ευγένειας και συμπεριφοράς…

• Το ψέμα και η συγνώμη
• Καλοί τρόποι συμπεριφοράς
• Οι λέξεις δεν είναι για να πληγώνουμε
• Συγνώμη
• Γουίνι το αρκουδάκι. Συγνώμη γουρουνάκι
• Εγώ και οι καλοί τρόποι
• Να είσαι έντιμος και να λες την αλήθεια
• Το αρκουδάκι είναι ευγενικό
• Ευγένεια
• Το μικρό βιβλίο της ευγένειας
• Το μικρό βιβλίο των καλών τρόπων
• Ο Φράνκλιν ζητάει συγνώμη
• Ευχαριστώ παρακαλώ ευγενικά θα πω
• Ποντικάκι σε ευχαριστώ
• Ευχαριστώ
• Ευχαριστώ το θεό για τον αδερφό μου